Sperm Kalitesi Nedir?

Spermin kaliteli olarak sınıflandırılabilmesi için semen hacmi, sperm yoğunluğu, toplam sperm sayısı, normal ve normal olmayan sperm miktarı, sperm motilitesi olarak bilinen spermin hareket etme şekli ve hareket eden spermin toplam sperm miktarına oranı, olgun olmayan sperm sayısı, koagülasyon ya da farklı bir deyişle katılaşma ve çözünürlük oranı, enfeksiyon varlığını gösteren lökositlerin sayısı analiz edilir. Erkeklerde sperm kalitesi, kadın yumurtasının döllenmesinde önemli bir etken olduğundan doğurganlığı direkt olarak etkileyen faktörler arasında yer alır. Spermin canlı ve hareketli olması, baş kısmının uzunluğu ile eni arasındaki oran, akrozom olarak tanımlanan sperm hücresinin baş kısmında bulunan ve kadın yumurtasının içine girmesini sağlayan bölgenin boyutu, döllenmenin sağlıklı bir şekilde gerçekleşmesinde etkin rol oynar. Sıklıkla sorulan “Sperm kalitesi nasıl belli olur?” sorusu da bu şekilde yanıtlanabilir.

Erkeklerde Sperm Kalitesi Nasıl Anlaşılır?

Erkek üreme hücresi olan spermin kaliteli olup olmadığı, spermiogram testi ile anlaşılır. “Sperm kalitesi nasıl ölçülür?” sorusu bu şekilde cevaplanabilir. Erkeklerde üreme potansiyelinin incelenmesi için yapılan spermiogram ya da halk arasında bilinen adıyla sperm testi, özellikle bir yıl süreyle korumasız ve düzenli olarak cinsel ilişkiye girmesine rağmen gebelik sağlayamayan erkeklere yapılır. Erkeğe bağlı infertilite varlığında sorulan “Erkeklerde sperm kalitesi nasıl anlaşılır?” sorusu bu şekilde yanıtlanırken “Evde sperm kalitesi nasıl anlaşılır?” sorusu ise “sperm kalitesi ancak laboratuvar ortamında ölçülebilir olduğundan ev ortamında anlaşılamaz” şeklinde cevaplanabilir. Sperm kalitesi artırma yöntemleri de erkekler arasında merak uyandıran bir diğer konudur. “Sperm kalitesi nasıl artırılır?” sorusunun yanıtı yazımızın devamında…

Sperm Kalitesi Nasıl Artırılır?

“Erkeklerde sperm kalitesi nasıl artar?” sorusunu yanıtlamadan önce ürolojik muayene yapılarak bazı hastalık ve yapısal bozuklukların varlığının ekarte edilmesi gerektiğini söylemeliyiz. FSH ve LH hormonlarındaki düzensizlikler, inmemiş testis, testiste torsiyon olarak tanımlanan testisin dönmesi ile dolaşımın bozulması, testiste varis varlığı, sperm kanallarının durumu, üreme organlarını etkileyen hastalıklar araştırılmalıdır. Sperm kalitesini artırmak için sigara ve alkol tüketimi bırakılmalıdır. Ayrıca bazı ilaçların uzun süreli kullanımı sperm hücrelerine zarar verebilir. Düzenli uyku ve dengeli beslenme de sperm kalitesini etkileyen faktörler arasında yer alır. “Cinsel perhiz sperm kalitesini yükseltir mi?” sorusu ise şu şekilde yanıtlanabilir: “Cinsel perhiz sperm miktarının ve kalitesinin belli bir ölçüde artmasına yol açsa da tek başına yeterli değildir.” Hekim, gerekli gördüğünde sperm kalitesini artıran ilaçlar ve bazı diyet programları önerebilir. Peki beslenme ile sperm sayısı ve kalitesi nasıl artar? Sperm kalitesini artıran yiyecekler aşağıda listelenmiştir:

1. Kırmızı Et: Önemli bir protein kaynağı olan kırmızı et, hormonal düzenin korunmasında etkili olan aminoasitlerin vücuda alınmasını sağlar. Kırmızı et, sperm kalitesini artıran L-karnitin açısından zengin bir besindir ancak kırmızı et tüketiminde aşırıya kaçılmamalı da yüksek kolesterol ve dolayısıyla sperm üretimini olumsuz olarak etkileyebileceğinden haftada 2 kereden fazla tüketilmemelidir.
2. Yumurta: Bir diğer protein kaynağı olan yumurta, aynı zamanda sperm kalitesini artıran vitamin ve mineral kaynağıdır. Üreme sistemi üzerinde büyük etkisi bulunan aminoasitler bakımından zengin olan yumurtanın tüketimi günde bir olarak sınırlandırılmalıdır.
3. Balık: Omega 3 açısından zengin olan balık, sperm kalitesini artırmak için haftada 2 ya da 3 kez tüketilebilir. C, D ve B12 vitaminleri açısından zengin olan balık, çinko, bakır, demir ve selenyum gibi üreme sistemi üzerine etkili olan mineralleri de içerir.
4. Keçiboynuzu: Üreme problemlerinde sıklıkla başvurulan keçiboynuzu, vitamin ve mineral açısından zengin bir besin olmasının yanında antioksidan özelliği ile de sperm kalitesini ve miktarını artıran gıdalar arasında yer alır. İçerdiği enzimler sayesinde kadın yumurtası ile erkek sperminin etkileşimini artırır.
5. Kuru Yemiş: Omega 3 bakımından zengin ceviz, fındık, badem gibi kuru yemişlerin tüketilmesi, sperm kalitesinin artmasını sağlar. Günde yaklaşık olarak bir avuçtan fazla tüketilmesi, içeriğindeki yağ miktarının fazla olması nedeniyle önerilmez.
6. Sebze: Yeşil yapraklı sebzelerde bol miktarda bulunan folik asit, sperm sağlığı ile direkt bağlantılıdır. Folik asit düzeyinin düşük olması, sperm kalitesini bozarak spermin, kadın üreme hücresi olan yumurtaya ulaşmasını ve döllenmeyi olumsuz etkiler. Bu yüzden brokoli, brüksel lahanası, karnabahar ve ıspanak gibi sebzelerin sıklıkla tüketilmesi önerilebilir.
7. Turunçgiller: Sperm hücresinin genetiği üzerinde etki yapan vitamin tüketimi de sperm kalitesi üzerinde etkilidir. C vitamini bakımından zengin olan turunçgillerin tüketilmesi sperm kalitesini olumlu yönde etkiler.
8. Sarımsak: Selenyum ve B6 vitamini içeren sarımsak, sperm hareketliliğini ve üretimini artıran yiyeceklerin başında gelir. Testislere giden kan miktarının artmasına neden olan sarımsak, düzenli olarak tüketilebilir.
9. Muz: Sperm miktarını artıran besinlerden biri olan muz, aynı zamanda sperm sağlığına da olumlu etki eder. A, C ve B1 vitamini ve bromelin enzimi yönünden zengindir.
10. Çikolata: L-Arginin HCL adlı aminoasit bulunduran çikolata, meni hacmini artıran bir etkiye sahiptir. Bitter çikolatada daha fazla miktarda olan L-Arginin HCL sayesinde sperm kalitesi artırılabilir.

Sperm Kalitesi Testi

Üreme potansiyelini belirleyen meni içindeki sperm hücresi miktarı ve kalitesinin ölçümü spermiogram testi ile yapılır. Tek bir değer üzerinden değil, bazı parametrelerin bütün olarak incelenmesiyle sperm kalitesi belirlenir.

Sperm Kalitesi Nasıl Ölçülür?

Kişinin hekime başvurması üzerine hekim tarafından istenen spermiogram testi, sperm kalitesini değerlendirme konusunda oldukça etkilidir. Test öncesinde kişinin 2 ile 3 gün kadar cinsel perhiz uygulaması gerekir. Sperm örneğinin hastane ortamında alınması testin tekrarlanmaması için önem taşır. Yapılan mikrobiyolojik inceleme sonucunda sperm kalitesinin belirlenmesi için semen hacmi, sperm sayısı, canlı ve hareketli sperm sayısının toplam sperm sayısına oranı, sperm hareketliliği, çözünürlüğü ve katılaşma oranı belirlenir. Tüm bu değerler sperm kalitesini belirleyen parametrelerdir.

Sperm Kalitesi Kaç Olmalı?

Sperm kalitesi tek bir parametreden oluşmaz ancak sperm kalitesini belirleyen hacim; spermatozoa/mL, spermatozoa sayısı, toplam hareketlilik, şekil ve pH gibi parametrelerin referans değerleri yapılan laboratuvar testi üzerinde yer alır. Tüm bu değerler ışığında sperm kalitesi hakkında bilgi edinilebilir.