Yumurta (Oosit) Kalitesini Nasıl Arttırabiliriz?

Oosit Kalitesi, tüp bebek tedavisi başarısız olduğunda ya da ileri yaş kadınlar da tüp bebek tedavisi uygulandığında zaman zaman yumurta kalitelerinin düşük olduğu söylenmektedir.

Peki yumurta kalitesi nedir?
Bir kız çocuğu doğduğunda hayatı boyunca kullanacağı yumurtalar ile doğmaktadır, yani her kadının kendine özgü bir yumurtalık kapasitesi vardır. Kadın yaşı ilerledikçe her ay gerçekleşen yumurtlamalar ile overlerinde geride kalan yumurta sayısı azalmakta ve genellikle geride kalan yumurtaların kalitesi de daha düşük olmaktadır. Bu bir nevi yumurtalık yaşlanmasının neticesidir. Geride kalan yumurtaların yıllar içerisinde vücudun karşı karşıya kaldığı hastalıklara, hormonal değişimlere, kilo alıp vermelere bağlı olarak kaliteleri düşmektedir. Yumurtalık yaşlanmasında çevresel faktörler, yediklerimiz ve kalori alımı ile kilo önemlidir.

İlerleyen kadın yaşı ile hem doğal yoldan gebelik ihtimali hem de tedavilerle gebelik olasılığı azalmaktadır. Tabii ki bazı patolojik durumların da örneğin endometriozis denilen çikolata kisti hastalığı, geçirilmiş over cerrahileri, kemoterapi, radyoterapi de yumurta kalitesine olumsuz etkileri olabilmektedir.Günümüzde yumurta kalitesini ölçen bir test ne yazık ki yoktur. Bu nedenle yumurtalık kapasitesindeki azalmanın farkına varabilmek ve tedaviye mümkün olan en erken zamanda geçmek bir kadının doğurganlığı ve çocuk sahibi olabilmesinde önemlidir.

Peki ilerleyen yaşlarda yumurta kalitesi arttırılabilir mi? 2004 yılında bazı araştırmacılar DHEA isimli bir hormonun vücuttaki hormonal dengeye katkıda bulunarak yumurta sayısını ve kalitesini arttırabileceğini ifade etmişlerdir. Fakat bu ilaç her kadında etkili olmamış ve bazı araştırmacılar da belirgin etkisinin olmadığı yönünde bilgiler vermiştir.
Bir diğer ajan Coenzim Q10 denilen bir enzim olup yaşla vücutta düzeyi azalmaktadır. Coenzim Q10 kullanımı ile yaşa bağlı yumurta kalitesinde olan azalmanın desteklenebileceği ileri sürülmektedir. Fakat bu ajanın da her kadında etkin olmadığı bilinmektedir.

Yumurta kalitesini etkileyen bazı alışkanlıkların ve gıdaların olduğu da bilinmektedir. Örneğin sigara, stres, kafein (günde bir fincandan fazla kahve), işlenmiş gıdalar ve şeker yumurta kalitesini olumsuz etkilemektedir. Diğer yandan sıvı alımı (günlük 1.5-2 lt su) ve egzersiz ile antioksidanlar, C ve E vitamini, çinko, omegadan zengin diyetlerin yumurta kalitesine katkısı olabilmektedir.

Her ne kadar yumurta kalitesinde asıl genetik ve yaş etkili olsa da yaşam tarzı, diyet ve çevresel faktörler ile stresle başa çıkma yöntemlerinin kullanımının da katkısı yadsınamaz. Bu nedenle yaş ilerlese bile bazı yaşam tarzı değişimleri, diyette yapılacak değişimler yumurta kalitesine katkıda bulunacak, gebelik oluşumunda faydalı olabilecektir.

Neticede azalmış yumurta kalitesi hiç bir zaman gebelik olmaz anlamına gelmemektedir. Gebelik olması daha zor olarak anlaşılmalıdır. Buradaki kritik nokta bu konuda gerçekci olmak ve tedavilere ne zaman son verileceğine karar vermek olmalıdır.